Vite ve Webpack Nedir? (What are Vite and Webpack?)

Hadi işin temelinden başlayalım. Modern web geliştirmede JavaScript dosyalarınızı tarayıcının anlayacağı şekilde paketlemeniz gerekiyor. İşte tam bu noktada bundler'lar devreye giriyor.

Webpack: Eski Ama Güçlü

Webpack, 2012'den beri web geliştirme dünyasının vazgeçilmezi. Yıllardır kullanılan, olgun ve son derece esnek bir JavaScript bundler. Büyük kurumsal projelerde hâlâ standart tercih olarak öne çıkıyor.

Webpack'in temel özellikleri şunlar:

• ✅ Geniş plugin ekosistemi
• ✅ Her türlü dosya formatını işleyebilme
• ✅ Code splitting ve lazy loading desteği
• ✅ Module Federation (micro-frontend'ler için)

Vite: Yeni Nesil Hız Canavarı

Vite (Fransızca "hızlı" demek), Vue.js'in yaratıcısı Evan You tarafından 2020'de geliştirildi. Alesta Web ekibi olarak şunu söyleyebiliriz: Vite gerçekten adına yakışır bir performans sergiliyor.

Vite'ın öne çıkan özellikleri:

• ✅ Native ES modules kullanımı
• ✅ Anında sunucu başlatma (instant server start)
• ✅ Işık hızında HMR (Hot Module Replacement)
• ✅ Sıfır konfigürasyonla çalışabilme

Hız Karşılaştırması: Rakamlar Ne Diyor? (Speed Comparison: What Do Numbers Say?)

Tamam, teorik bilgiler güzel de asıl mesele şu: Gerçek dünyada hangisi daha hızlı? Alesta Web olarak araştırdığımız benchmark sonuçları ortada.

Sunucu Başlatma Süresi (Dev Server Start)

Gördünüz mü? Fark inanılmaz! Bir geliştirici şöyle anlatmış deneyimini: "Webpack ile 45 saniye süren build işlemi, Vite'ta 2.1 saniyeye düştü. Dev server 8 saniye yerine 200 milisaniyede ayağa kalkıyor."

HMR Performansı: Anlık Güncellemeler (Hot Module Replacement Performance)

HMR nedir diye soranlar için kısaca açıklayalım. Hot Module Replacement, kod değişikliğinizi tarayıcıya anında yansıtan bir teknoloji. Sayfayı yenilemeden, hatta component state'ini kaybetmeden değişiklikleri görüyorsunuz.

Vite'ın HMR Sırrı

Vite, native ES modules kullandığı için tarayıcı sadece değişen modülü yeniden yükler. Webpack ise tüm dependency ağacını yeniden hesaplamak zorunda kalıyor. Alesta Web testlerimizde bu farkı net gördük.

# Vite HMR Sonuçları (Vite HMR Results)
Server ready:     200ms
Component edit:   47ms  (anında güncelleme / instant update)
Style change:     31ms

# Webpack HMR Sonuçları (Webpack HMR Results)
Server ready:     8000ms (8 saniye)
Component edit:   1600ms (1.6 saniye)
Style change:     500ms

Peki bu ne anlama geliyor? Şöyle düşünün: Her gün 100 kez dosya kaydettiğinizi varsayalım. Webpack ile her seferinde 1.5 saniye bekliyorsunuz. Günde 150 saniye, ayda 75 dakika, yılda 15 saat sadece beklemekle geçiyor!

Yapılandırma ve Kullanım Kolaylığı (Configuration & Ease of Use)

Şimdi gelelim bir diğer kritik konuya: Kurulumu ve ayarlaması hangisi daha kolay?

Webpack Konfigürasyonu

Webpack'in esnekliği bir yandan avantaj, öte yandan dezavantaj. webpack.config.js dosyası bazen yüzlerce satıra ulaşabiliyor. Loader'lar, plugin'ler, optimization ayarları... İşin içinden çıkmak zor olabiliyor.

// webpack.config.js - Orta seviye bir proje
const path = require('path');
const HtmlWebpackPlugin = require('html-webpack-plugin');

module.exports = {
  entry: './src/index.js',
  output: {
    path: path.resolve(__dirname, 'dist'),
    filename: '[name].[contenthash].js',
  },
  module: {
    rules: [
      {
        test: /\.jsx?$/,
        use: 'babel-loader',
        exclude: /node_modules/,
      },
      {
        test: /\.css$/,
        use: ['style-loader', 'css-loader'],
      },
      // ... daha onlarca loader
    ],
  },
  plugins: [
    new HtmlWebpackPlugin({ template: './index.html' }),
    // ... daha onlarca plugin
  ],
};

Vite Konfigürasyonu

Vite'ta işler çok daha basit. Çoğu zaman hiç config yazmadan bile başlayabilirsiniz. Alesta Web olarak bu sadeliği gerçekten takdir ediyoruz.

// vite.config.js - Aynı işlevsellik için
import { defineConfig } from 'vite'
import react from '@vitejs/plugin-react'

export default defineConfig({
  plugins: [react()],
  // Genelde bu kadarı yeterli!
})

Farkı görüyor musunuz? Webpack'te 50+ satır gereken konfigürasyon, Vite'ta 6 satırda hallediliyor. Üstelik TypeScript, CSS modules, PostCSS gibi özellikler kutudan çıktığı gibi (out of the box) çalışıyor.

Hangisini Ne Zaman Seçmeli? (When to Choose Which?)

İşte en kritik soru! Alesta Web uzmanları olarak şu önerileri yapıyoruz:

? Vite'ı Seçin Eğer:

• ✅ Yeni bir projeye başlıyorsanız (new project)
• ✅ React, Vue, Svelte veya vanilla JS kullanıyorsanız
• ✅ Hızlı geliştirme deneyimi (DX) istiyorsanız
• ✅ Küçük-orta ölçekli projeleriniz varsa
• ✅ Modern tarayıcıları hedefliyorsanız
• ✅ Karmaşık config ile uğraşmak istemiyorsanız

⚙️ Webpack'i Seçin Eğer:

• ✅ Legacy (eski) bir projeniz varsa ve migration riskli
• ✅ Module Federation (micro-frontend) kullanıyorsanız
• ✅ Özel Webpack plugin'lerine bağımlısınız
• ✅ Binlerce dosyalı devasa bir monorepo'nuz var
• ✅ Ekibiniz Webpack'te uzmanlaşmış
• ✅ Eski tarayıcı desteği şart (IE11 gibi)

2025 Trend Analizi

Rakamlar ne diyor? GitHub trendlerine baktığımızda Vite'ın yükselişi açıkça görülüyor. Yeni açık kaynak projelerin büyük çoğunluğu artık Vite tercih ediyor. Ancak Webpack hâlâ kurumsal dünyada (enterprise) güçlü konumunu koruyor.

Hızlı Kurulum Rehberi (Quick Installation Guide)

Alesta Web olarak her iki tool için de hızlı başlangıç komutlarını paylaşıyoruz.

Vite ile React Projesi Başlatma

# npm ile (with npm)
npm create vite@latest my-react-app -- --template react

# yarn ile (with yarn)
yarn create vite my-react-app --template react

# pnpm ile (with pnpm)
pnpm create vite my-react-app --template react

# Proje klasörüne gir ve başlat
cd my-react-app
npm install
npm run dev

# ✅ Sunucu 200ms'de hazır! (Server ready in 200ms!)

Vite ile Vue Projesi Başlatma

npm create vite@latest my-vue-app -- --template vue
cd my-vue-app
npm install
npm run dev

Webpack ile Proje Başlatma

# Proje oluştur
mkdir my-webpack-app && cd my-webpack-app
npm init -y

# Webpack ve gerekli paketleri yükle
npm install webpack webpack-cli webpack-dev-server --save-dev
npm install html-webpack-plugin --save-dev

# Config dosyası oluştur
touch webpack.config.js

# Geliştirme sunucusunu başlat
npx webpack serve

? Kaynaklar ve Referanslar / Sources and References

Bu makalede kullanılan bilgiler aşağıdaki güvenilir kaynaklardan derlenmiştir (information compiled from the following reliable sources):

• Vite Official Documentation - Resmi Vite dokümantasyonu
• Webpack Official Documentation - Resmi Webpack dokümantasyonu
• Kinsta - Vite vs Webpack Comparison - Detaylı benchmark sonuçları
• DEV Community - Why I Chose Vite - Geliştirici deneyimleri
• Medium - Vite Nedir? - Türkçe kaynak

Alesta Web olarak tüm bilgileri doğruladık ve test ettik (we verified and tested all information).